Miskraam

Een miskraam komt helaas regelmatig voor. Misschien vaker dan je denkt of in je omgeving hebt gehoord van familie en vrienden. Gemiddeld krijgt ten minste 1 op de 7 vrouwen in haar vruchtbare periode te maken met een miskraam.

Emotionele verwerking miskraam

Het krijgen van een miskraam is voor iedere vrouw met een zwangerschapswens emotioneel zwaar. Het kan zijn dat je heel verdrietig en onzeker van wordt. Je was misschien al wel helemaal gewend aan het idee om zwanger te zijn en je keek ernaar uit om (opnieuw) ouder te worden. Steun zoeken bij je naaste omgeving of vrouwen die het ook hebben meegemaakt, kan je helpen met het verwerken.

Wat is een miskraam?

Een miskraam wordt ook wel spontane abortus genoemd voor de 16e week van de zwangerschap. Je hebt helaas geen invloed op het voorkomen met een miskraam. Ook niet met medicatie of rust.

Wanneer spreek je van een miskraam?

Het kan zijn dat je vaginaal bloedverlies hebt of dat je geen zwangerschapssymptomen voelt. Ook kan het zijn dat je er tijdens een echo achterkomt dat je kindje niet meer leeft (missed abortion). Bij een echo kan ook soms alleen vocht te zien zijn en geen kindje in de baarmoeder (windei of blighted ovum). Sommige bevruchte eitjes nestelen zich in buiten de baarmoeder: een EUG of buitenbaarmoederlijke zwangerschap.

Oorzaak van een miskraam

Voor 95% van alle miskramen gaat er iets verkeerd in de aanleg van de zwangerschap. Meestal is er een fout opgetreden tijdens de celdeling na de bevruchting. Het kan zijn dat er helemaal geen vruchtje is ontwikkeld of dat het kindje drager is van een chromosomale of aangeboren afwijking die niet verenigbaar is met het leven.

In 5% van de miskramen gaat het om een niet goed verlopen innesteling van het kindje, een infectie, een afwijkende baarmoedervorm een vleesboom of ontstaat een miskraam door een onbekende oorzaak.

Hoe verloopt een miskraam?

Meestal begint een miskraam met een beetje helder vaginaal bloedverlies. Dit is in het begin weinig en kan een paar dagen duren. Wanneer de miskraam doorzet, krijg je vaak krampen in je onderbuik. Deze krampen zijn te vergelijken met heftige menstruatiekrampen. De buikpijn ontstaat doordat de baarmoeder samentrekt om het zwangerschapsweefsel uit je lichaam te krijgen. De pijn houdt over het algemeen een paar minuten aan, zakt af en komt later weer terug. Dit kan een paar uur duren. Door het samentrekken van de baarmoeder verlies je meer helderrood vaginaal bloed. Hierbij kun je ook bloedstolsels verliezen. Hoe lang het duurt en hoeveel bloed je verliest, hangt af van de zwangerschapsduur.

Wat is een spontane miskraam?

Bij een spontane miskraam komt een miskraam vanzelf op gang met wat helder vaginaal bloedverlies. Als een miskraam doorzet, heb je vaak enkele dagen vaginaal bloedverlies. Het kan zijn dat je krampen in je onderbuik hebt en dat het bloedverlies na een paar dagen toeneemt. Ook kun je hierbij bloedstolsels verliezen. Hoe lang dit duurt en hoeveel je verliest, hangt af van je zwangerschapsduur.

Miskraam via echo vastgesteld

Wanneer op een echo te zien is dat jullie kindje niet meer leeft, wordt vaak eerst een paar dagen tot 2 weken gewacht of de miskraam spontaan op gang komt. Dit is ook afhankelijk van jullie eigen wensen en of medisch verantwoord is om te wachten. Voor je eigen lichaam en het verwerken van het verlies van een zwangerschap is het vaak beter om een spontane miskraam af te wachten.

Wat is een “vroege” miskraam?

Een vroege miskraam treedt op tussen de 4de en 10de week van de zwangerschap. Het verloopt meestal als een heftige menstruatie. Hierbij komen over het algemeen geen medische handelingen bij kijken en kan daardoor thuis worden afgewacht.

Verdwijnen van zwangerschapssymptomen bij een miskraam

Een groot aantal vrouwen merkt net voor of na het doorzetten van de miskraam dat de zwangerschapsverschijnselen verdwijnen. Het kan ook zijn dat de zwangerschapsverschijnselen als bijvoorbeeld misselijkheid en gevoelige borsten nog enige tijd blijven bestaan. Dit komt doordat het hormoon hCG (welke aangeeft dat je zwanger bent) nog enkele tijd in je bloed en urine aanwezig zal blijven na het optreden van de miskraam. Hierdoor zal ook de zwangerschapstest tijdens en na het optreden van de miskraam nog enige tijd positief blijven.

Wat kun je verliezen bij een “vroege” miskraam

• Ruim helderrood vaginaal bloed met stolsels tot vuistgrootte
• Soms kun je het vruchtje onderscheiden. Dit zal maximaal 4cm groot zijn
• De nageboorte, deze ziet eruit als stevig weefsel met een doorsnede van +/- 6-7cm
• Soms wordt alles compleet geboren. Dan zie je een rood gekleurd ballonnetje welke gevuld kan zijn met vocht en/of een vruchtje

Hoe weet je dat je alles hebt verloren bij een “vroege” miskraam

• Verloopt de miskraam compleet in één keer dan kun je er zeker van zijn dat je baarmoeder leeg is
• Soms verlies je alleen stolsels en bloed, zonder het vruchtje met de vruchtzak en de placenta te kunnen onderscheiden. Is de buikpijn zo goed als over en neemt het bloedverlies af tot een menstruatie, dan mag je aannemen dat de miskraam toch compleet was en dat de baarmoeder leeg is

Wat is een “late” miskraam

Een late miskraam treedt op tussen de 10de en 16de week van de zwangerschap. De miskraam kan als een zeer heftige menstruatie verlopen met erg ruim bloedverlies en flinke buikkrampen. Bij het verloop van de miskraam zijn niet direct medische controles noodzakelijk waardoor het verloop thuis kan worden afgewacht. Schrik tijdens het doorzetten van de miskraam niet van de hoeveelheid bloedverlies. Doordat de miskraam tussen de 10 en 16 weken optreedt, kun je erg ruim vloeien en heb je grote maandverbanden nodig om al het bloedverlies op te kunnen vangen. Wanneer de baarmoeder al het weefsel en bloedverlies naar buiten heeft gewerkt, zullen de buikkrampen en het bloedverlies afnemen. Mocht je tijdens de miskraam veel vloeien, neem dan dag of nacht contact op met de dienstdoende verloskundige. Veel vloeien betekent 2 of meer verbanden vol binnen 15 minuten.

Wat kun je verliezen bij een “late” miskraam

• Erg ruim helderrood vaginaal bloed in combinatie met stolsels tot vuistgrootte
• Mogelijk een kindje tussen de 4 en 12cm groot
• Een nageboorte, deze ziet eruit als een stevig stukje weefsel met een doorsnede van +/- 8-12cm
• Soms wordt het gehele zwangerschapsweefsel compleet geboren. Dan zie je een rood gekleurde ballon, welke gevuld kan zijn met vocht en mogelijk ook het kindje. De kans dat dit voorkomt, is klein.

Hoe weet je dat je alles hebt verloren bij een “late” miskraam

• Verliest je duidelijk je kindje, de vruchtzak en de nageboorte dan kun je er zeker van zijn dat de miskraam volledig en compleet is verlopen
• Als je het vruchtzakje met het kindje intact verliest en de nageboorte ook wordt geboren kun je ervan uit gaan dat de miskraam volledig en compleet is verlopen
• Nadat je baarmoeder helemaal leeg is, wordt het bloedverlies en de buikkrampen minder vergelijkbaar met een menstruatie
• Naarmate de miskraam later plaatsvindt, heb je meer kans dat de nageboorte niet spontaan komt, neem bij twijfel en vragen altijd contact op met de dienstdoende verloskundige

Begeleiding tijdens een miskraam

Wil je graag begeleiding of controle na je miskraam? Het is belangrijk dat je noteert wat er gebeurt. Wanneer je begeleiding van de verloskundige of arts nodig hebt, kan deze terugzien hoe de miskraam is verlopen. Daarnaast kun je het beloop zelf nog eens teruglezen en hierdoor de tijd nemen om het te verwerken. Wil je graag dat de verloskundige bij je komt kijken, om bijvoorbeeld te zien of al het zwangerschapsweefsel uitgestoten is, dan kun je contact opnemen met de dienstdoende verloskundige. Probeer alles wat je verliest op te vangen in een potje of maandverband en bewaar deze op een koele plaats. Het mooiste is het te zien als je het in ijskoud water opvangt.
Wanneer de baarmoeder al het weefsel en bloedverlies naar buiten heeft gewerkt zullen de buikkrampen en het bloedverlies afnemen.

Pijnstilling tijdens een miskraam

Een warme kruik of een warme douche kan verzachtend en ontspannend zijn voor de hevige buikkrampen. Wanneer dit niet helpt, mag je ook pijnstilling voor de buikkrampen gebruiken. Het liefst maak je gebruik van paracetamol 500mg. Hiervan mag je er zes per 24 uur innemen. Bij voorkeur 3x daags 2 tabletten van 500mg. Gebruik liever geen Aspirine of Ibuprofen. Deze pijnstillers werken bloedverdunnend waardoor je meer bloed kan verliezen dan nodig is.

Wanneer neem je tijdens of na een miskraam contact met ons op?

Een controle bij ons of bij de huisarts is tijdens of na het optreden van de miskraam niet altijd nodig. Dit is afhankelijk van je wensen en het medische verloop van de miskraam. Neem in ieder geval tijdens het optreden van de miskraam contact op met de dienstdoende verloskundige bij:

• Hevig helderrood vaginaal bloedverlies, welke ruim meer is dan een heftige menstruatie
• Duizeligheid, flauwvallen of niet lekker worden
• Koorts (>38°C)

Na het optreden van de miskraam bij:

• Een onvolledige miskraam of twijfel hierover
• Het langer dan een week aanhouden van ruim helderrood bloedverlies
• Koorts (>38°C)

Het kan gebeuren dat je alleen maar stolsels verliest en niet iets wat lijkt op een kindje, vruchtzak of nageboorte. Het kan ook zijn dat de buikkrampen niet overgaan of op een later moment terugkomen. Neem ook dan contact op met de dienstdoende verloskundige.

Wat gebeurt er als een miskraam niet spontaan of niet geheel wordt geboren?

Mocht er na één tot twee weken nog geen spontane miskraam zijn opgetreden of blijkt de miskraam niet helemaal compleet geboren te zijn, dan word je verwezen naar de gynaecoloog. De gynaecoloog zal eerst met een echo kijken wat er nog te zien is in je baarmoeder en dan samen met jou een beleid opstellen.

Miskraam medisch opwekken

Er zijn verschillende medische mogelijkheden om de miskraam of resten van zwangerschapsweefsel volledig te laten verwijderen.

Misoprostol

Ten eerste is er de mogelijkheid om met medicatie (Misoprostol) de miskraam op gang te helpen. Deze medicatie wordt in vorm van kleine tabletjes in je vagina gebracht en zorgt ervoor dat de baarmoeder gaat samentrekken. Zo wordt het zwangerschapsweefsel wordt geboren.

Curettage

Uit onderzoek is gebleken dat bij ongeveer 10% van de vrouwen deze medicatie niet of onvoldoende werkt en er alsnog een curettage moet worden uitgevoerd. Curettage is een ingreep waarbij de gynaecoloog onder narcose het zwangerschapsweefsel via de vagina en de baarmoederhals wegzuigt. Dit doet hij met een soort dun slangetje (vacuümcurette) of een curette. Een curette is een soort staafje met een lepeltje die langs de baarmoederwand wordt schraapt om het zwangerschapsweefsel te verwijderen.
De ingreep duurt ongeveer 10 minuten. Bij een gezonde vrouw is er een zeer klein risico op complicaties tijdens of na de ingreep. Een zeldzaam voorkomende complicatie die na het uitvoeren van een curettage kan ontstaan, is het syndroom van Asherman. Hierbij ontstaan verklevingen aan de binnenzijde van de baarmoeder. Nog zeldzamer is de kans op het ontstaan van een perforatie van de wand van de baarmoeder tijdens de ingreep. Dit heeft meestal geen medische gevolgen voor jezelf, maar dan is na de ingreep langere observatie in het ziekenhuis nodig.

Wat kun je na een miskraam verwachten?

Als de baarmoeder leeg is, kun je 5 tot 14 dagen blijven vloeien. Dit lijkt meer op een menstruatie en verloopt ook zoals je normaal gesproken gewend bent. Je buik kan echter nog enkele dagen gevoelig blijven. Soms kan het voorkomen dat je tijdelijk last krijgt van je darmen (obstipatie of diarree) of dat je vermoeid bent. Geef toe aan deze vermoeidheid en neem een tijd rust voor jezelf. Op deze manier herstelt je lichaam zich sneller. Als je erg slap en/of moe bent helpt het soms om een kruidenelixer van Salus (floradix) of een multi-vitamine te gaan gebruiken.

Na verloop van tijd zal je je leven weer oppakken. Iedere vrouw doet dat op haar eigen manier. Je hebt de tijd en rust nodig om alles te verwerken. Als je behoefte hebt om met de verloskundige te praten over de miskraam of krijgt je later vragen, neem dan gerust contact met op met de praktijk.

Extra onderzoeken na een miskraam

Bij het optreden van een miskraam bij een zwangerschapsduur verder dan 10 weken, krijgen vrouwen met een rhesus-negatieve bloedgroep anti-D-immunoglobuline (Anti-D) toegedient om de aanmaak van antistoffen te voorkomen. Op deze manier wordt voorkomen dat eventueel ontwikkelde antistoffen in een volgende zwangerschap problemen veroorzaken.

Zoals je hebt kunnen lezen ontstaat een miskraam een enkele keer door een genetische fout in de eigen chromosomen van de man en de vrouw. Bij vrouwen die twee of meer miskramen hebben gehad, is er daarom de mogelijkheid om een chromosoomonderzoek bij jou en je partner te laten verrichten. Tijdens dit chromosoomonderzoek wordt gekeken of de chromosomen van jou of je partner eventueel het optreden van de miskramen kunnen veroorzaken. Wil je hierover meer informatie, dan kun je deze krijgen via je verloskundige of gynaecoloog.

Adviezen om opnieuw zwanger te worden na een miskraam

Zolang je vaginaal bloedverlies hebt, is het niet aan te raden om gebruik te maken van een bad, zwemmen in een zwembad/zee/meer of te vrijen. Een goede hygiëne is belangrijk voor de genezing. Totdat het bloedverlies volledig gestopt is bestaat er een kleine kans op een infectie, omdat de baarmoedermond tijdens het vaginale bloedverlies een beetje openstaat.

Mocht je weer opnieuw zwanger willen raken, dan adviseren wij je om gezond te leven. Ten eerste is het belangrijk om gezond en gevarieerd te eten, niet overmatig alcohol te consumeren en te stoppen met roken. Deze laatste 2 verkleinen namelijk de kans om opnieuw zwanger te raken en vergroten ook de kans op het krijgen van een miskraam.
Wanneer je medicatie gebruikt, is het verstandig om aan je huisarts te vragen of deze medicatie gebruikt mag worden tijdens de zwangerschapswens en/of zwangerschap.
Daarnaast bestaat het advies om dagelijks 0,4 mg foliumzuur te slikken vanaf de zwangerschapswens tot 10 weken zwangerschap om de kans op het krijgen van een kind met een open rug (spina bifida) te verkleinen.

Zwanger na een miskraam

Wanneer je opnieuw zwanger bent na een miskraam, kan het zijn dat je vragen hebt of dat je ongerust bent. Bel ons gerust, zodat we op een eerder moment een afspraak in kunnen plannen of bijvoorbeeld een vroege echo kunnen maken.

Emotionele gevolgen van een miskraam

Veel vrouwen hebben na een miskraam een moeilijke tijd. De miskraam heeft vaak meer impact dan je vooraf kan bedenken. Dat geldt voor vrouwen én hun partners.

De miskraam betekent bijvoorbeeld dat de toekomst anders is, dan je dacht. Ook maakt een miskraam plotseling een einde aan alle plannen en fantasieën over dit kindje.

Misschien vraag je je af waarom het mis ging. Het kan een troost zijn om te weten dat de zwangerschap vanaf het begin al niet in orde was. Dat de miskraam dus een natuurlijk en logisch gevolg was. Maar het kan ook zijn dat je denkt dat je zelf iets hebt gedaan of kunnen laten om de miskraam te voorkomen. Hoe invoelbaar ook, schuldgevoelens zijn niet terecht.

Ook goed om te weten: er is geen tijdspad te geven tot het verdriet over is. Ieder beleeft het anders. Ieder doet het anders. Gun jezelf wat je nodig hebt. De tips hieronder kunnen helpen.

Wat kun je doen om een miskraam goed te verwerken?

• Neem serieus wat je voelt. Alles is goed. Verdriet, gemis, schuldgevoel, ongeloof, boosheid, een gevoel van leegte. Misschien voel je ook berusting of zelfs opluchting. Dat kan. Niets is gek.
• Praat erover. Misschien met een vriendin, met je partner, met je zus of een buurvrouw. Of met ouders die hetzelfde hebben meegemaakt. Natuurlijk ben je ook welkom bij je verloskundige.
• Weet dat je partner de miskraam hoogstwaarschijnlijk anders beleeft en anders verwerkt dan jijzelf. Dat is oké. Het is waardevol als jullie erover kunnen praten, met elkaar en met anderen.
• Doe wat goed voelt voor jou op het moment dat het voor je klopt. Zet bijvoorbeeld een mooi beeldje in je kast. Plant een boom in de tuin. Kies een sieraad als herinnering. Schrijf je ongeboren kind een brief. Brand geregeld een kaarsje. Of doe iets heel anders, maar kies wat bij jou, bij jullie, past.
• Lees erover. Op Facebook zijn er besloten groepen waar je over je  ervaring kunt schrijven.
• Vertel je levende kind(eren) erover. Er zijn bijvoorbeeld mooie prentenboeken om met jonge kinderen te lezen.

Begeleiding bij het verwerken van een miskraam

Merk je dat je energie niet terugkomt? Of dat je maar blijft piekeren? Zoek dan hulp om je miskraam te verwerken. Dit is geen thema om mee aan te rommelen. Zoek begeleiding die bij jou past.

Op www.miskraambegeleiding.nl vind je gratis praktische hulpmiddelen:

• Een checklist om te zien of je klachten mogelijk te maken hebben met je miskraam.
• Tips en een handig stappenplan om je levende kind(eren) te vertellen over de miskraam.
• Suggesties om het gesprek met je partner op een prettige manier te voeren.
• En vele ervaringsverhalen van vrouwen met één of meer miskramen.

 

Boeken over een miskraam

Er zijn ook een aantal goede boeken geschreven over zwangerschap en de miskraam, namelijk:

• Veilig zwanger van Beatrijs Smulders en Mariel Croon
• Met lege handen van M. Cuisinier en H. Janssen
• Soms gaat het mis van A Oakley, A McPherson en H Robert
• Als je zwangerschap misloopt van W Braam en M van Buuren