Voeding en leefgewoontes tijdens de zwangerschap

Tijdens je zwangerschap is het belangrijk dat je gezond en gevarieerd eet. Daarnaast zijn sommige etenswaren en leefgewoontes gevaarlijk voor jullie baby. We geven jullie graag tips en adviezen voor een zo gezond mogelijke zwangerschap.

Wil je meer achtergrond informatie, kijk dan op www.voedingscentrum.nl of download de speciale app Hap Zwanger.

Voeding & vitamines

Foliumzuur

Vanaf het moment dat je zwanger wilt worden, raden we aan om dagelijks 400 microgram foliumzuur te slikken. Foliumzuur verlaagt de kans op een open ruggetje bij jullie baby met 70%. Foliumzuur is vooral belangrijk in de eerste weken van je zwangerschap. Ook als je begint met slikken na een positieve zwangerschapstest. We adviseren om in ieder geval de eerste 10 weken van je zwangerschap foliumzuur in te nemen.

Vitamine D

Vitamine D is nodig om calcium goed uit je voeding op te nemen. Calcium zorgt voor stevige botten en tanden. Dit is tijdens je zwangerschap extra belangrijk voor jou en jullie baby. De Gezondheidsraad adviseert zwangere vrouwen om dagelijks 10 microgram vitamine D te gebruiken tijdens de hele zwangerschap.

Rauw vlees

Als je zwanger bent, adviseren we je om rauw vlees te laten staan. In rauw vlees kan een parasiet zitten die toxoplasmose veroorzaakt. Deze infectie is gevaarlijk als je zwanger wilt worden of zwanger bent. Zorg er dus altijd voor dat vlees goed doorbakken is.

Groente en fruit

Groente en fruit beval veel vitamines en mineralen die goed voor jou en jullie baby zijn. Was groente en fruit goed voor je het gaat eten. Ook hier kan de parasiet in zitten die toxoplasmose veroorzaakt.

Rauwe melk

Producten gemaakt van rauwe melk mag je niet eten. Rauwmelkse kaas kan de bacterie listeria bevatten. Voorbeelden van rauwmelkse kazen zijn: blauwschimmel kazen, sommige soorten brie en camembert. Kazen gemaakt van gepasteuriseerde of gesteriliseerde melk mag je wel eten. Dit staat op de verpakking vermeld als “au lait cru”.

Vitamine A

Zwangere vrouwen mogen niet meer dan 3000 microgram vitamine A per dag binnenkrijgen. Te veel vitamine A is schadelijk voor je baby. Eet daarom liever geen of hooguit 1 product waar lever is verwerkt is, zoals leverworst of leverpastei. Hetzelfde geldt voor orgaanvlees.

Vis

Vis eten is heel gezond. Vis bevat vetzuren die belangrijk zijn voor de ontwikkeling van de hersenen en het gezichtsvermogen van je baby. Wel is het belangrijk dat de vis vers is: diepgevroren of bij een viswinkel. Het voedingscentrum raadt zwangere vrouwen het volgende aan:

1. Eet niet meer dan twee keer per week vette vis vanwege de schadelijke dioxinen in vis
2. Eet geen rauwe vis of schaal- en schelpdieren, zoals oesters
3. Vacuümverpakte vis zoals gerookte zalm kan alleen gegeten worden als deze van te voren verhit worden
4. Eet geen roofvissen, zoals zwaardvis, haai, koningsmakreel of tonijn. Tonijn uit blik mag wel met mate.
5. Eet geen paling uit Nederlandse rivieren.

Koffie, thee en cola

In koffie, thee en cola zit cafeïne. Het innemen van teveel cafeïne kan schadelijk zijn voor je baby: het kan leiden tot een lager geboortegewicht. Probeer daarom niet meer dan 4 glazen of koppen per dag te drinken.

Drop

In drop zit de stof glycyrrhizine wat kan zorgen voor een hogere bloeddruk. Een hoge bloeddruk is schadelijk voor je baby: de doorbloeding van de placenta is minder goed. Hierdoor kan je baby minder voedingsstoffen en zuurstof krijgen. Dit kan zorgen voor een lager geboortegewicht. Probeer niet meer dan 50 tot 150 gram drop per dag te eten.

Kattenbak en tuinieren

In de uitwerpselen van katten komt een parasiet voor die toxoplasmose kan veroorzaken. Bij het verschonen van de kattenbak en het tuinieren is het belangrijk dat je handschoenen draagt. Nog beter is als je de kattenbak door iemand anders laat verschonen. Ook een zandbak kan een bron zijn van toxoplasmose. Als je eerder toxoplasmose hebt gehad, ben je beschermd tegen deze ziekte.

Hormoonverstorende stoffen

In je dagelijks leven kom je regelmatig in aanraking met chemische stoffen. Deze stoffen kunnen hormoonverstorend zijn en de groei en ontwikkeling van je baby negatief beïnvloeden. Er zijn steeds meer aanwijzingen dat chemicaliën het hormoonsysteem van je baby in de war kunnen brengen. Sommige stoffen kunnen zelfs blijvende gezondheidsschade veroorzaken. Niet alle chemische stoffen zijn schadelijk, dit hangt af van welke stof en de hoeveelheid waaraan je wordt blootgesteld. Vermijd daarom zoveel mogelijk contact met de volgende stoffen:

• Nagellakremover met aceton
• Verf met terpentine
• Haarverf
• Chemische stoffen via de lucht, bijvoorbeeld van nieuwe vloerbedekking of pas geverfde meubels of muren
• Ongediertebestrijdingsmiddelen
• Chemicaliën
• Bepaalde schoonmaakmiddelen [link naar folder]
• Bepaalde cosmetica [link naar folder]
• Plastic met BPA

Wil je meer lezen? In deze folder [link] staan veel praktische tips waar je op kunt letten.

Roken, alcohol en drugs

Roken

Roken tijdens je zwangerschap is schadelijk voor je baby. Als je zwanger wilt worden of bent, raden we jou en je partner dringend aan om te stoppen met roken. Zelf roken, maar ook aanwezig zijn in een omgeving waar iemand rookt heeft een negatieve invloed op de zwangerschap. In sigaretten zitten schadelijke stoffen, zoals nicotine en koolmonoxide. Deze stoffen zorgen ervoor dat de placenta minder goed doorbloed is, waardoor de baby minder zuurstof krijgt. Roken of meeroken kan de oorzaak zijn van:

• Een (te) laag geboortegewicht
• Een miskraam of vroeggeboorte (voor de 37e zwangerschapsweek)
• Zuurstofgebrek waardoor de groei en ontwikkeling van je baby achterloopt
• Meer verkoudheden, longproblemen of oorinfecties
• Een 2x hogere kans op wiegendood

Wil je graag stoppen, maar heb je hulp nodig? Wij begeleiden je graag en beschikken over verschillende hulpmiddelen die je helpen om te stoppen.

Alcohol en drugs

Alcohol en drugs zijn zelfs in de kleinste hoeveelheid schadelijk voor jullie baby, omdat de baby deze stoffen niet kan afbreken. Alcohol en drugs kunnen het volgende veroorzaken:

1. Een grotere kans op een miskraam
2. Een achterstand op het gebied van intelligentie, emoties en motoriek
3. Lichamelijke afwijkingen
4. Vroeggeboorte
5. Het FAS of FASD syndroom [link]
6. Groeiachterstand
7. Ontwenningsverschijnselen na de geboorte

Drink je wel eens alcohol en wil je daarmee stoppen? Ga dan naar Negen Maanden Niet [link]. Dit is een gratis online cursus voor zwangere vrouwen die alcohol drinken.

Sport en beweging

Sporten is goed voor je, ook tijdens je zwangerschap. Het zorgt ervoor dat je een goede conditie houdt, wat je helpt bij de zwangerschap en bevalling. Ook voor je baby is het goed: de placenta wordt beter doorbloed en het zorgt voor een stabiele bloeddruk. Sportte je voor je zwangerschap? Ga dan gerust door op een iets lager tempo wanneer je het nodig hebt. Als je voor je zwangerschap niet sportte, raden we je aan hier niet mee te starten.

Sporten die je veilig kunt beoefenen: wandelen, zwemmen, fietsen en fitness.

Pas op met de volgende sporten: hockey, voetbal, handbal, volleybal en paardrijden.

Sporten die niet mogen tijdens de zwangerschap: diepzee-duiken, vechtsporten, bergbeklimmen, wintersporten, parachute springen, oefeningen waarbij je de rechte buikspieren gebruikt.

Wel is het belangrijk dat sporten prettig moet voelen. Je lichaam geeft vanzelf aan wanneer je een stapje terug moet doen. Krijg je veel harde buiken of andere klachten? Stop dan met sporten of doe het rustiger aan.

Sauna en zonnebank

Een sauna is een heerlijke plek om te ontspannen. Als je voor je zwangerschap nooit of heel weinig een sauna bezocht, is het geen goed idee om het nu wel te doen. Doordat je de hoge temperaturen niet gewend bent, kan het ervoor zorgen dat je een miskraam krijgt.

Bezocht je voor je zwangerschap regelmatig een sauna? Dan kun je hiermee doorgaan vanaf de 14e week van je zwangerschap en als je helemaal gezond bent. Heb je last van een verhoogde bloeddruk dan wordt een saunabezoek afgeraden. Infrarood sauna’s of hoge temperaturen (vanaf 90 graden) raden we af tijdens je zwangerschap.

Wanneer je tijdens een saunabezoek duizelig of kortademig wordt, is het verstandig naar buiten te gaan om langzaam af te koelen.

Onder de zonnebank mag tijdens de zwangerschap als je dit voor je zwangerschap ook geregeld deed. Begin er niet mee als je lichaam het niet gewend is. Word je tijdens het zonnen kortademig, duizelig of ga je sterk transpireren, kom dan onder de zonnebank weg om rustig af te koelen. Als zwangere ben je in de zon of onder de zonnebank vatbaar voor een “zwangerschapsmasker” in je gezicht. Dat zijn pigmenten in je gezicht die enkele jaren of zelfs je hele leven aanwezig kunnen blijven. Het is verstandig je gezicht te beschermen met een hoge zonnebrandfactor of een sunblock.

Vakantie en vaccinaties

Vakantie

Vliegvakanties mogen tijdens de zwangerschap. Het verschilt per vliegtuigmaatschappij tot welke zwangerschapstermijn je mag vliegen. Vraag hiernaar voor je vertrekt en houdt ook rekening met de terugvlucht. Het is belangrijk om een zwangerschapsverklaring mee te nemen, zodat je aan kan tonen hoe ver je zwanger bent. Deze vullen wij voor je in. Goed om te weten: dit is geen fit-to-fly verklaring.

Verder is het verstandig om op je vakantiebestemming alleen bronwater te drinken en geen drinkwater uit kranen en fonteinen. Ook met voedsel is het raadzaam alert te blijven. Alleen vers voedsel, geen rauwe producten en liever geen schepijs.

Neem voor de zekerheid Norit en ORS mee in de koffer. Mocht je aan de diarree raken of overmatig braken krijg je zo je zouten en mineralen binnen en kan je de diarree stoppen. Probeer in ieder geval veel vocht binnen te krijgen.

Neem ook je zwangerschapskaart mee met ons telefoonnummer, zo kun je ons altijd bereiken. Mocht je onverwacht naar een ziekenhuis moeten, dan  hebben ze ook daar gegevens van jou en je zwangerschap.

Vaccinaties

Vaccineren in de zwangerschap wordt ontraden. Zeker de actieve vaccinaties met zwakke of levende antistoffen. Neem in ieder geval voor de vaccinaties contact op met de GGD in Harderwijk (0341- 439666). Vermeld dat je zwanger bent, zij weten precies welke wel en niet kunnen tijdens je zwangerschap.

Vrijen tijdens de zwangerschap

Als je in de eerste 3 maanden minder zin had om te vrijen, verandert dat vaak in de 4de maand. De meeste kwaaltjes zijn voorbij, je bent waarschijnlijk minder moe en je buik zit nog niet in de weg. Je geslachtsdelen zijn nu bovendien extra goed doorbloed. Je voelt je vaak sneller opgewonden en een orgasme kan intenser zijn. Bij sommige paren is hun seksleven nu beter dan ooit. Een heleboel mannen vinden hun partner met een dikke buik sensueel en mooi.

Het kan ook zijn dat je hoofd juist niet naar seks staat. Sommige vrouwen voelen zich met hun dikker wordende buik minder aantrekkelijk. Misschien heeft je partner een beetje moeite met het feit dat je buik groter wordt. Een goed en open gesprek is in dat geval de beste oplossing.

Vrijen voor de bevalling

Vroeger werd zwangere vrouwen aangeraden om vanaf 6 weken voor de bevalling geen seks meer te hebben. Seks zou de bevalling op gang kunnen brengen. Tegenwoordig denkt men daar iets anders over. Samentrekkingen van de baarmoeder tijdens een orgasme kunnen de bevalling niet zomaar laten beginnen. Alleen als de baarmoeder er klaar voor is, kan vrijen soms “het laatste zetje” geven.

Bloedverlies na vrijen
Soms kan het gebeuren dat je na gemeenschap een klein beetje vaginaal bloedverlies krijgt. Dit is in de meeste gevallen onschuldig. Je baarmoedermond is extra doorbloed en het kan zijn dat er een klein wondje is ontstaan. Je kan binnen 24 tot 48 uur na gemeenschap iets helderrood overgaand in donkerrood oud bloed verliezen. Dit is veelal onschuldig zolang je geen maandverband helemaal vol verliest. Twijfel je of maak je je zorgen? Bel ons gerust!

Werken

Tijdens je zwangerschap kun je over het algemeen doorwerken. Wel is het belangrijk om goed naar je lichaam te luisteren. Sommige beroepen zijn zwaarder als je zwanger bent, met name als je bijvoorbeeld veel loopt, staat of tilt. Het kan dan verstandig zijn om een stapje terug te doen, vooral als je merkt dat je last krijgt van klachten zoals harde buiken. Geef dit ook aan bij je verloskundige, zodat zij je advies kan geven. Bel ons gerust, je hoeft niet te wachten tot je een afspraak hebt.

In sommige sectoren zijn er regels die je beschermen als zwangere vrouw. Vraag dit bij ons na of bekijk http://www.fnvbondgenoten.nl/werk_en_inkomen/dossiers/zwangerschap/.